Havalandırma və kondisionerləşdirmənin layihələndirilməsi əsasları

Havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin effektiv layihələndirilməsi, binaların daxilində komfortlu şəraitin təmin edilməsi üçün əsas məqamlardan biridir. Binaların daxilində optimal atmosferin yaradılması üçün bu sistemlərin layihələndirilməsində bir sıra amillər və prinsiplər nəzərə alınmalıdır.

Havalandırma sisteminin seçilməsində otağın həcmi və içəridə olan insanların sayı nəzərə alınmalıdır ki, hava keyfiyyəti ən yaxşı şəkildə tənzimlənsin. Eyni zamanda, otağın konkret şəraitindən, onun funksional təyinatından və səs izolyasiyasının səviyyəsindən asılı olaraq ən uyğun sistem seçilməlidir.

Resirkulyasiya sistemləri havalandırma zamanı otaq daxilində hava axınlarının dövr etməsi prinsipinə əsaslanır. Bu yanaşma axın sistemlərinə bənzəyir, lakin artıq istifadə edilmiş havanı da əlavə olaraq xaric edir. Təmiz hava ilə təmin edən havalandırma sistemləri küçədən gələn havanı filtrlərdən keçirərək otağa daxil edir.

Havanın kondisionerləşdirilməsi havalandırmadan daha mürəkkəb bir prosesdir və havanın temperaturunu, rütubətini və keyfiyyətini tənzimləməyə imkan verir, beləliklə də otaqda hava qurumasının qarşısını alır və komfortlu şərait yaradır.

Havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin layihələndirilməsi zamanı otağın texniki xüsusiyyətləri, yerli iqlim şəraiti və binaların konstruktiv xüsusiyyətləri nəzərə alınmalıdır. Əlavə olaraq, bu iki sistemin qarşılıqlı əlaqəsini təmin etmək vacibdir ki, otağın daxilində optimal mikroiqlimin yaradılması üçün ən yaxşı nəticə əldə olunsun.

Beləliklə, havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin düzgün layihələndirilməsi ilə binaların daxilində optimal atmosfer yaratmaq olar, bu isə orada yaşayan və ya işləyən insanlar üçün rahatlıq və rahat mühit təmin edəcək.

Havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin uğurlu layihələndirilməsi üçün tövsiyələr

Havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin layihələndirilməsində insanların rahatlığı və iş şəraiti üçün nəzərə alınması vacib olan bir çox nüans var.

Uğurlu layihələndirmə üçün bir neçə tövsiyə:

  • Otağın ehtiyaclarını müəyyən edin: Layihələndirməyə başlamazdan əvvəl otağın hava yenilənməsi üçün nə qədər hava həcminə ehtiyac olduğunu dəqiq müəyyən etmək lazımdır ki, sağlam bir mikroiqlim təmin olunsun.
  • Uyğun avadanlığı seçin: Avadanlıq seçərkən texniki xüsusiyyətlərlə yanaşı, məhsuldarlıq, etibarlılıq və enerji effektivliyi də nəzərə alınmalıdır.
  • Havalandırma sistemində filtr olmasını təmin edin: Havanın çirkləndiricilərini və allergenlərini tutmaq üçün havalandırma sistemi filtrlərlə təchiz edilməlidir.
  • Əlavə avadanlıq quraşdırılma imkanını hesablayın: Məsələn, əgər bina şəhər zonasında, pis ekoloji şəraitdə yerləşirsə, hava təmizləmə sistemi quraşdırıla bilər.

Uğurlu havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin layihələndirilməsi otaqda komfort, sağlamlıq və məhsuldarlığın təminatıdır. Bu tapşırığın icraçısını seçərkən şirkətin təcrübəsi və bazardakı nüfuzuna diqqət yetirin.

Havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin parametrlərinin hesablanması və avadanlıq seçimi üzrə tövsiyələr

Avadanlıq seçərkən və havalandırma, kondisionerləşdirmə sistemlərinin parametrlərini hesablayarkən bir neçə əsas tövsiyə nəzərə alınmalıdır. İlk növbədə, quraşdırılacaq sistemin ölçüsünü və həcmini nəzərdən keçirin. Böyük sistemlər üçün hava axını sürətini düzgün təyin etmək və avadanlığın ölçüsünü düzgün seçmək vacibdir. Əlavə olaraq, yerli iqlim və sistemin nəzərdə tutulan istifadəsi kimi digər amillər də nəzərə alınmalıdır.

Avadanlığın enerji effektivliyi, səs səviyyələri və ətraf mühitə olan xüsusi tələblər nəzərə alınmalıdır. Avadanlığın düzgün ölçüsü, konfiqurasiyası və bütün komponentlərin düzgün quraşdırılması son addımda yoxlanılmalıdır.

Nəhayət, havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin lazımi işləməsini təmin etmək üçün parametrlərin hesablanması vacibdir. Bu, tələb olunan hava axınının, temperaturun, rütubətin və təzyiqin effektiv ventilasiya üçün lazımi səviyyələrinin hesablanmasını əhatə edir. Bundan əlavə, sistemin effektiv və səmərəli işləməsini təmin etmək üçün hər hansı filtrlər və digər komponentlər də nəzərə alınmalıdır.

Havalandırma sistemində qüsurların qarşısını almaq, təhlükəli vəziyyətlərin yaranma riskini azaltmaq və insanlara diskomfort yaşatmamaq üçün avadanlığın layihələndirilməsi üzrə ümumi tövsiyələrə əməl etmək vacibdir. Bu, havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin təhlükəsiz və səmərəli işləməsini təmin edəcək.

Otaqların xüsusiyyətlərinin nəzərə alınması

Havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin layihələndirilməsi zamanı hər bir otağın xüsusiyyətlərini nəzərə almaq vacibdir. Bu, tavanın hündürlüyü, pəncərələrin mövcudluğu, istifadə olunan materiallar, insanların sayı və istifadə olunan avadanlıqlar kimi parametrləri əhatə edə bilər.

Hər bir otaq üçün onun xüsusiyyətləri və təyinatını nəzərə alaraq fərdi layihə hazırlanmalıdır. Məsələn, böyük ofis binalarında sadə havalandırma sistemləri temperaturun və rütubətin tənzimlənməsi üçün kifayət ola bilər, lakin idman zalları və hovuzlarda daha güclü havalandırma sistemi lazımdır.

Layihələndirilmə zamanı normativ sənədlərin tələbləri də nəzərə alınmalıdır. Bu sənədlər hava təmizliyi, enerji sərfiyyatı və digər parametrlər üçün minimum tələbləri müəyyən edir.

Beləliklə, havalandırma və kondisionerləşdirmə sistemlərinin hər bir binanın xüsusiyyətlərinə uyğun layihələndirilməsi insanların rahatlığı və sağlamlığını təmin etməyə imkan verir.

Elektrik təchizatının layihələndirilməsi: əsaslar

Elektrik enerjisi istehlakçılarının elektrik təchizatı məsələləri hər hansı bir tikinti zamanı, istər yeni sənaye obyektlərinin inşası, mövcud olanların yenidən qurulması, istərsə də bağ evinin tikintisi zamanı aktualdır. Elektrik qurğularının layihələndirilməsinin keyfiyyətindən asılıdır:

  • onların texnoloji avadanlıqlara uyğunluğu, gələcək obyektə dair tələblərin nəzərə alınması;
  • elektrik təchizatında fasilələrin qarşısını almaq və qəza vəziyyətlərinin ehtimalını aradan qaldıran istismar xüsusiyyətləri;
  • sonrakı elektrik avadanlıqlarının quraşdırılmasına zərər verə biləcək xətaların və çatışmazlıqların olmaması;
  • qısacası, “elektrik təchizatının etibarlılığı” adlanan bütün məsələlər. Xüsusilə bu sənaye müəssisələrinin elektrik təchizatı layihələrinin tərtibi zamanı mühümdür, çünki layihəçilərin xətaları yalnız maliyyə itkilərinə deyil, həm də daha ciddi nəticələrə səbəb ola bilər.

Elektrik təchizatı layihələri nədir və layihələndirmənin mərhələləri

Elektrik təchizatı layihəsi, dövlət standartları, qaydalar toplusu və rəhbər sənədlərin təlimatları ilə təmsil olunan normativ sənədlər seriyasının və YTKS-nin tələbləri nəzərə alınmaqla hazırlanır. Elektrik təchizatı layihəsinin texniki sənədlər toplusuna mətn və qrafik hissələr daxildir.

Mətn hissəsi aşağıdakılardan ibarətdir:

  • elektrik qəbul edicilərinin və elektrik təchizatı mənbələrinin xüsusiyyətlərinin təsviri;
  • elektrik təchizatının qəbul edilən sxemlərinin əsaslandırılması, o cümlədən paylayıcı qurğuların sxemi;
  • elektrik qəbul edicilərinin elektrik güclərinin hesablanması daxil olmaqla lazımi hesablamalar;
  • elektrik enerjisinin keyfiyyəti və elektrik təchizatının etibarlılığına dair tələblər;
  • qorunma, idarəetmə, avtomatlaşdırma, dispetcher, reaktiv güclərin kompensasiyası və s. məsələləri, həmçinin yerin və ildırım qorunmasının təsviri;
  • elektrik işıqlandırma sistemlərinə (işlək və fövqəladə işıqlandırma), ehtiyat və əlavə enerji təchizatı və s. aid olan sistemlərin təsviri.

Texniki sənədlərin qrafik hissəsi, bir qayda olaraq, aşağıdakılarla təmsil olunur:

  • elektrik təchizatı şəbəkəsini göstərən planlar;
  • elektrik qəbul edicilərinin yerləşmə sxemləri;
  • qoruyucu torpaqlama (nullama), ildırım qorunma sxemləri;
  • əsas, əlavə və ehtiyat mənbələrdən avadanlıqların elektrik təchizatı üzrə prinsipial sxemlərin komplekti;
  • işıqlandırma şəbəkəsinin və fövqəladə işıqlandırma şəbəkəsinin prinsipial sxemləri.

Şəhər mənzilinin elektrik təchizatı layihəsinin qrafik hissəsinə nümunə kimi, təkxətli prinsipial sxem, işıqlandırma sxemi və elektrik rozetkalarının yerləşmə planını göstərmək olar. Şəxsi evlər və kotteclər üçün xarici elektrik şəbəkələrinin sxemləri əlavə olunur.

Əməldə layihələndirmə əsas mərhələlərin ardıcıl olaraq yerinə yetirilməsinə gətirib çıxarır.

İlk mərhələ TŞ-nin alınmasıdır. Texniki şərtlər enerji təchizatı təşkilatı tərəfindən verilir, orada gələcək elektrik enerjisi istehlakçısına verilən gücün həcmi, fazaların sayı, avtomatik qorunma məsələləri və layihənin təsdiqlənməsi prosesi kimi əsas tələblər göstərilir. Əslində, TŞ gələcək layihələndirmə üçün plandır.

Növbəti mərhələ texniki tapşırığın (TT) tərtib edilməsidir, o, birbaşa sifarişçinin iştirakı ilə hazırlanır və layihələndirmə üçün əsas kimi çıxış edir. Əslində, TT gələcək layihənin eskiz variantıdır, onun tərtib edilməsi üçün memarlıq planı və məsuliyyət bölgüsünə dair sənəd tələb olunur.

Növbəti mərhələdə isə layihələndirmə prosesinə başlanılır, onun gedişində zəruri hesablamalar aparılır, prinsipial sxemlər tərtib edilir və elektrik avadanlıqlarının yerləşdirilmə planları hazırlanır.

Son mərhələ layihənin elektrik enerjisinin tədarükçüsü və nəzarət orqanı ilə razılaşdırılmasıdır.

Layihələrə olan yüksək tələbləri və elektrik qurğularının istismarı zamanı uğursuz layihələrin gətirib çıxardığı nəticələri nəzərə alaraq, layihə sənədlərinin hazırlanmasını bu fəaliyyət növü üzrə lisenziyası olan ixtisaslaşdırılmış layihə təşkilatlarına həvalə etmək lazımdır.

Tikintilərin arasında məsafələr və qonşuluq hüququ necə tənzimlənir?

Yaşayış məntəqələrində yanaşı sahələrdə tikinti aparılmasının əsas şərtləri Azərbaycan Respublikası Şəhərsalma və Tikinti Məcəlləsi ilə tənzimlənir.

Həmin şərtlər aşağıdakılardır:

1) Binaların xarici divarlarının önündə ara məsafəsi sahələri nəzərdə tutulmalıdır. Həmin sahələrin üzərində yerüstü tikinti obyektlərinin inşasına yol verilmir. Aşağıdakı şərtlərin mövcud olduğu hallarda torpaq sahələrinin sərhədlərindəki xarici divarların önündə ara məsafəsi sahəsinin saxlanılması zəruri deyil:

• tikinti obyektinin torpaq sahəsinin sərhədində tikilməsi müfəssəl planda nəzərdə tutulduqda (mövcud tikintinin ara məsafəsi sahəsinin saxlanılmasını tələb etdiyi hallar istisna olmaqla);

• tikinti obyektinin torpaq sahəsinin sərhədində tikilməsinə yol verilməsi müfəssəl planda nəzərdə tutulduqda və qonşu torpaq sahəsində də tikintinin müvafiq torpaq sahəsinin sərhədində tikilməsi şəhərsalma və tikintiyə dair normativ sənədlərin tələbləri baxımından mümkündürsə.

2) Ara məsafəsi hər torpaq sahəsinin öz üzərində olmalıdır. Nəqliyyat yollarında, ümumi istifadədə olan yaşıllıqlarda və su sahələrində də ara məsafələrinin olmasına yol verilir. Hər iki tərəfdən becərilə bilən torpaq sahələrində isə ara məsafələri yalnız həmin torpaq sahələrinin ortasına qədər nəzərdə tutulur.

3) Ara məsafəsi sahələrinin kəsişməsinə yol verilmir. Bu qayda, biri-birinə münasibətdə 75 dərəcədən çox bucaq altında yerləşən xarici divarlar arasındakı məsafələrə şamil olunmur.

4) Ara məsafəsi divarın hündürlüyünə əsasən müəyyən edilir. Divarla yerin üst səthinin kəsişmə nöqtəsindən divarın sonuna qədər olan şaquli məsafə divarın hündürlüyünü, binanın xarici divarının səthindən həmin binanın yerləşdiyi torpaq sahəsinin sərhədinə qədər olan məsafə isə ara məsafəsini təşkil edir.

5) Ara məsafəsi aşağıdakı qaydada müəyyən edilir:

• divar hündürlüyünün 0,6 hissəsi;

• kənd ərazilərində və xüsusi yaşayış ərazilərində (hərbi şəhərciklər, tələbə şəhərcikləri, müvəqqəti məskunlaşma əraziləri) divar hündürlüyünün 0,4 hissəsi (barəsində məlumatlandırma icraatı tətbiq edilən yaşayış evlərinə münasibətdə – divar hündürlüyünün 0,3 hissəsi);

• yalnız sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirilməsi üçün nəzərdə tutulmuş ərazilərdə və sənaye ərazilərində divar hündürlüyünün 0,25 hissəsi.

6) Divarlarının hündürlüyü 1 metrdən çox olmayan tikililərin və ya tikili hissələrinin xarici divarlarının önündə ara məsafəsi sahələrinin saxlanılması zəruri deyil. Bundan əlavə, divarlarının hündürlüyü 3 metrdən, sahəsi 25 kvadratmetrdən çox olmayan və yalnız qarajlardan və ya yanaşı otaqlardan ibarət olan, yerli təchizat məqsədlərinə xidmət edən və ya ictimai nəqliyyat ərazilərində yerləşən binaların yaxud bina hissələrinin önündə ara məsafəsi sahəsinin saxlanılması da zəruri deyil.

7) Tikinti obyektinin layihələndirilməsi zamanı aşağıdakılar nəzərə alınmalıdır:

• mövcud tikililərlə həmsərhəd torpaqlarda inşası planlaşdırılan tikinti obyektlərinin xarici divarları və hissələri arasında, obyektlərin təyinatından asılı olaraq, şəhərsalma və tikintiyə dair normativ sənədlərlə müəyyən edilmiş ara məsafələrin saxlanılması;

• torpaqlardan səmərəli istifadə məqsədilə layihə sənədlərinə uyğun olaraq obyektlərin birləşdirilməsinin mümkünlüyü;

• layihəçilərin təklifi nəzərə alınmaqla, qarşılıqlı razılaşma əsasında yanaşı sərhəddə obyektlərin tikintisinin iki paralel və qapalı (boşluqları olmayan) divar və ya ortaq divar vasitəsilə həyata keçirilməsinin mümkünlüyü;

• yeni tikiləcək obyektlərin divarının qarşılıqlı razılaşma əsasında yanaşı sərhəddə mövcud olan binanın divarına birləşdirilməsinin mümkünlüyü.

Yanaşı sahələrdə obyektlərin yerləşdirilməsi necə tənzimlənir?

Tikilib abadlaşdırılmış və bərpa olunan ərazilərdə məsafə şəhərsalma və tikintiyə dair normativ sənədlərin tələbləri nəzərə alınmaqla azaldıla bilər. Bu zaman tikintinin yanğın təhlükəsizliyi, sağlam sanitar-epidemioloji, insolyasiya və təbii işıqlandırma şəraitinin təmin edilməsi zəruridir. Tərəflərdən biri bu qaydalara zidd olaraq, insolyasiya və təbii işıqlandırma şəraiti yaratmaq məqsədilə pəncərə boşluqları və ya digər boşluqlar aça bilməz.

Obyektlər arasında mövcud olan boş ərazilərdə (sahələrdə) aşağıdakılara yol verilir:

• oyun meydançalarının və velosipedlər üçün dayanacaq yerlərinin təşkil edilməsi;

• hündürlüyü torpaq səviyyəsindən 50 santimetrdən çox olmayan açıq terrasların təşkil edilməsi;

• əlillər üçün pandusların təşkil edilməsi;

• tikintisinə icazə tələb olunmayan obyektlərin tikintisi.

Ortaq divarlar:

• Ortaq divarlar şəhərsalma və tikintiyə dair normativ sənədlərdə nəzərdə tutulmuş tələblərə və hər iki qonşunun tələbatlarına uyğun tikilməlidir.

• Tikinti obyektində bərpa işləri aparılarkən qonşular arasındakı razılığa, belə razılıq olmadığı təqdirdə isə tərəflərdən birinin ərizəsi ilə məhkəmənin qərarına əsasən mövcud ortaq divar layihəyə uyğun olaraq sökülə və yenidən bərpa edilə bilər.

Yanaşı divarlar:

• Qonşulardan biri tərəfindən sərhəddə inşa olunmuş yanaşı divarda və ya onun müəyyən hissəsində digər qonşu tərəfindən hər hansı əlavə tikili yalnız həmin qonşunun notariat qaydasında təsdiq olunmuş razılığından sonra inşa edilə bilər. Belə hallarda divarın həmin hissəsi ortaq divar sayılır.

• Divarın mövcud qonşu divara paralel tikildiyi və yanaşı divarlar arasında boşluq qaldığı (divarlar arasındakı məsafə onların istismarına mane olduğu) hallarda, həmin boşluğun atmosfer yağıntılarından mühafizə olunması məqsədi ilə müəyyən tədbirlər görülməlidir.

Hasarların tikintisinə dair tələblər:

• Müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş hallar istisna olmaqla, hasarların hündürlüyü 2 metr 20 santimetrdən çox olmamalıdır.

• İki yanaşı torpaq sahələrinin səviyyələri müxtəlif olduqda, hasarın hündürlüyünün istinad nöqtəsi qismində torpaq sahəsinin ən yuxarı səviyyəsi qəbul edilir.

• Mühəndis-kommunikasiya təminatı xətlərinin çəkilməsi üçün başqa əlverişli həll yollarının olmadığı təqdirdə, qonşu mühəndis-kommunikasiya təminatı xətlərinin öz sahəsindən keçməsinə icazə verməlidir.

• Qonşu torpaq sahələrinin şaquli planlaşdırılması zamanı atmosfer yağıntılarının və suvarma sularının bir qonşunun torpağından digərinə axmaması üçün müvafiq tədbirlər görülməlidir. Atmosfer yağıntılarından yaranan suların sahənin relyef mürəkkəbliyi ilə əlaqədar qonşu ərazilərdən keçməklə kənarlaşdırılması şəhərsalma və tikintiyə dair normativ sənədlərdə nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir.

• Müvafiq icra hakimiyyəti orqanıı dedikdə, yerli icra hakimiyyəti orqanı, Bakı şəhərinin və digər şəhərlərin inzibati ərazisində isə Azərbaycan Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi hesab olunur.

Benefisiar.org

Tikintiyə dair tələblər hansılardır?

Hər hansı torpaq sahəsində tikinti obyektinin, xüsusən də binanın tikintisinə yalnız həmin torpaq sahəsinin avtomobil yoluna çıxışı olduğu hallarda yol verilir.

Tikinti obyekti aşağıdakı tələblərə uyğun layihələndirilməli və tikilməlidir:

• yanğın təhlükəsizliyi baxımından etibarlı və yanğına qarşı davamlı olmalıdır;

• sanitariya-gigiyena norma və qaydalarına uyğun olmalı, sağlam və təhlükəsiz yaşayış mühitinin formalaşdırılmasına xidmət etməlidir;

• istismar zamanı təhlükəsizlik baxımından etibarlı olmalı, istifadəçilər üçün arzuolunmaz risklərin meydana çıxmasına və ya bədbəxt hadisələrə (yıxılmaya, sürüşməyə, yanmaya, elektrik cərəyanının vurmasına və sairəyə) zəmin yaratmamalıdır;

• səs-küyün və vibrasiya təsirlərinin insan sağlamlığına təhlükə törətməyən həddi keçməməsini təmin etməlidir;

• istilik təchizatı, havalandırma, təbii və süni işıqlandırma, akustika (səs izolyasiyası və otaqların akustikası) tələblərinə uyğun olmalıdır;

• enerji resurslarına qənaət edilməsi və enerji səmərəliliyi ilə bağlı tələblərə uyğun olmalıdır;

• əlillərin və hərəkət imkanları məhdud digər şəxslərin tikinti obyektindən istifadəsi ilə bağlı zəruri infrastruktura malik olmalıdır (xüsusən də ümumi istifadə üçün nəzərdə tutulmuş tikinti obyektləri);

• tikintinin layihə sənədlərində layihədən əvvəlki və sonrakı dövrlərdə ərazidəki yaşıllıqların vəziyyətini göstərən məlumatlar tam və dürüst əks edilməli, yaşıllıqların salınması mütləq həmin yaşayış məntəqəsinin yaşıllıqla təmin edilməsi normasına uyğun olmalıdır.

Müharibə şəraitində, hərbi və ya fövqəladə vəziyyətlərdə, digər fövqəladə hallarda əhalinin həyat və sağlamlığının qorunmasını təmin etmək məqsədi ilə tikinti obyektlərinin layihələndirilməsi və tikintisi zamanı mülki müdafiə ilə bağlı tələblərə əməl olunması zəruridir.

Tikinti obyektinin sahəsinin və həcminin hesablanması qaydaları:

• Yaşayış binalarında mənzillərin ümumi sahəsi otaqların, yerləşgələrin (sanitar qovşağı, mətbəx, dəhliz, yığnaq yeri), habelə lociyaların, eyvanların, şüşəbəndlərin və terrasların sahəsi də daxil olmaqla hesablanır.

• Yaşayış binalarında mənzillərin ümumi sahəsi bayır və ara divarlarının, habelə məhəccərlərin yerləşdiyi sahələr nəzərə alınmadan hesablanır. Sobanın (buxarının) yerləşdiyi sahə də mənzilin ümumi sahəsinə aid edilmir.

• Yaşayış binalarında mənzillərin döşəmədən tavana qədər hündürlüyü 2,7 metrdən az olmamalıdır.

• Mansarda mərtəbələrinin bayır divarlar boyunca hündürlüyü 1,6 metrdən, yüksək hissəsində hündürlüyü 2,7 metrdən az olmamalıdır.

Bina və qurğuların layihələndirilməsi və tikintisi zamanı tikinti ərazisinin baş planı, memarlıq-planlaşdırma və konstruksiya bölmələri, mühəndis-kommunikasiya təminatı və inşaat materialları ilə bağlı yanğın təhlükəsizliyinə dair ümumi tələbləri (tikinti obyektlərinin etibarlılıq göstəricilərini, yanğın və partlayış təhlükəsizliyini, təbii və texnogen xarakterli təhlükəli (zərərli) təsirlərdən müdafiə tələblərini, tikinti materiallarının, məmulat və konstruksiyalarının keyfiyyət və uyğunluğu) şəhərsalma və tikintiyə dair texniki normativ hüquqi aktlar əsasında müəyyən edilir.

• Odadavamlı divarlar yanğının yayılmasının qarşısını almağın zəruri olduğu və bunu başqa şəkildə təmin etməyin mümkün olmadığı hallarda, xüsusən bitişik və ya qonşu binalar arasında məsafənin az olduğu hallarda və ya yanğın ehtimalının yüksək olduğu qurğularda inşa edilir.

• Dam örtükləri atmosfer təsirlərinə qarşı dayanıqlı və yanğından mühafizə qaydaları ilə nəzərdə tutulmuş hallarda odadavamlı olmalıdır.

• Şüşə dam örtükləri və ya işıq keçirən başqa dam örtükləri, dam örtüklərindəki pəncərələr və şüşələnmiş hissələr yanğın baş verəcəyi təqdirdə onun binanın digər hissələrinə və ya qonşu sahələrə yayılmasının qarşısını almaq baxımından şəhərsalma və tikintiyə dair normativ sənədlərin tələblərinə uyğun olmalıdır.

• Səkilərin, ictimai istifadədə olan digər ərazilərin və ya giriş-çıxış yollarının üzərinə çıxan dam örtüklərində hərəkət təhlükəsizliyinin tələb etdiyi hallarda, qarın və buzun düşməsinin qarşısını almaq məqsədilə mühafizə tədbirləri nəzərdə tutulmalıdır.

• Tikinti obyektlərinin mühəndis-kommunikasiya təminatı həmin obyektlərin təyinatına uyğun istismarı üçün yetərli olmalı və istifadə zamanı təhlükəsizlik tələblərinə cavab verməlidir.

• Mühəndis-kommunikasiya təminatı komponentlərinin tikinti obyektinin əsas fasadlarında, dam örtüklərində və sair fəza görünüşü sahələrində yerləşdirilməsi qadağandır. Göstərilən yerlərdə həmin komponentlər tikinti obyektlərinin mühəndis-kommunikasiya təminatı qaydalarında nəzərdə tutulmuş hallarda və qaydada binanın memarlıq üslubuna uyğun yerləşdirilməli və ya gizlədilməlidir.

Tikinti obyektinin təhlükəsiz istismarını təmin etmək üçün obyektin layihələndirilməsi mərhələsində aşağıdakılar nəzərə alınmalıdır:

• tikinti obyektinin təyinatına görə istismar şəraiti;

• ətraf mühitin tikinti obyektinə ehtimal olunan təsiri;

• tikintidə istifadə olunması nəzərdə tutulan tikinti materiallarının xassələri, tikinti materiallarının xassələrinin dəyişmə ehtimalı və onların təbiətin zərərli təsirlərindən mühafizəsinin mümkünlüyü.

Layihələndirmə zamanı dinamik yükləri və ya təsirləri qəbul edən konstruksiyalarda xüsusi mühafizə tədbirləri (rəqs söndürücüləri, vibroizolyasiya, qoruyucu konstruksiyaların perforasiyası və sairə) nəzərdə tutulmalıdır. Dinamik yüklərin təsirinə məruz qalan konstruktiv elementlər onların dayanıqlığı və möhkəmliyi ilə bağlı hesabatların nəticələri nəzərə alınmaqla layihələndirilməlidir.

Yuxarıda göstərilmiş tələblərlə bağlı qaydalar müvafiq icra hakimiyyəti orqanı – yerli icra hakimiyyəti orqanı, Bakı şəhərinin və digər şəhərlərin inzibati ərazisində isə Azərbaycan Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi tərəfindən müəyyən edilir.

Benefisiar.org

Kondisioner seçimində nəyə diqqət etməlisiniz?

Kondisioner seçimi kifayət qədər mürəkkəb proses olduğundan bu işi peşəkarlara həvalə etməyiniz düzgün olardı, lakin  bu gün Azərbaycanın iqlim avadanlıqları bazarında külli miqdarda fırıldaqçı və qeyri peşəkarların olmasını nəzərə alıb  aşağıda sadalanan məlumatları  bilməyiniz gələcəkdə yarana biləcək problemlərdən sizi xilas edəcək və aldanmanın qarşısını alacaq.

Kondisioner gücünün seçilməsi:

Kondisionerlərin güclərini daha dəqiq olaraq seçmək üçün texniki mühəndis hesabatı lazımdır ki, burada otağın həcmi, təyinatı, pəncərə sahəsi, divarların qalınlığı, döşəmə və tavanının materialları , cəhətləri  (şimal, cənub, qərb, şərq və s. ), işıqlandırma (lampalar, lüminisent, led işıqlar və s. ),  ofis (kompyuter printer, skanner və s. )  və məişət texnikasından  (televizor, soyuducu, qaz peçi və s. ), otaqda oturan, işləyən və ya hərəkət edən  insanlardan ayrılan istilik, havalandırma vasitəsilə yaranan itkilər və s.  nəzərə alınmalıdır.

Ancaq bütün bulara baxmayaraq, əgər siz mənziliniz və ya eviniz üçün kondisioner seçimi etmək istəyirsənizsə asan hesablana bilinən metodlardan istifadə edə bilərsiniz ki, bunlardan biri də aşağıdakı qaydadadır.

Otağın eni, uzunluğu və hündürlüyünü  bilib həcmini hesablayırıq (V = en × uzunluq  × hündürlük) və alınan rəqəmi  35 ~ 50 arası əmsala vuraraq  tələb olunan soyutma gücünü Vattla tapırıq və Kilovatta çevirmək üçün 1000 -ə bölürük.   Əmsalın seçimi isə otağın təyinatından, cəhətlərindən, yerləşməsindən, divarlarının, döşəməsinin  və tavanının materialından və pəncərə sahəsinin ölçüsündən asılı olaraq dəyişilir.

Məsələn, eyni həcmli lakin müxtəlif təyinatlı otaqlarn soyutma gücləri fərqli ola bilər.

Məsələn zal otağı üçün kondisioner seçdikdə  müxtəlif tədbirlərin keçirilməsi  zamanı qonaqların olmasını, adətən zal sahələri böyük olduğundan  həmin otaqların pəncərə sahələrinin də böyük olmasını və zalla hollun  qapısının həmişə açıq olmasını nəzərə alaraq əmsalı 45 və ya 50 olaraq nəzərə almaq  lazımdır.

Yataq otağı üçün kondisionerin soyutma gücünü  hesabladıqda  həmin otaqda insan yatarkən soyuq olmamasını və adətən həmin otaqda kondisionerin gecələr işləməsini nəzərə alaraq əmsalı 35 olaraq seçə bilərsiniz.

Zal 40m2 × 3metr = 120 m3 × 45 = 5400 / 1000 = 5. 4 Kvt / saat

Yataq otağı 40m2 × 3metr = 120 m3 × 35 = 4200 / 1000 = 4. 2 Kvt  / saat

Gördüyünüz kimi müxtəlif təyinatlı lakin eyni həcmli otaqların soyutma gücləri də müxtəlif oldu.

Bəzi istehsalçılar vardır ki, onlar soyutma və ya isitmə güclərini BTU/ saat ilə göstərirlər. Kilovattdan BTU -ya keçid üçün isə   1 Kvt = 3412 BTU  ölçü vahidindən istifadə edərək lazım olan kondisioneri tapa bilərik.

Kondisionerin elektrik  enerjisi sərfiyyatının seçilməsi:

Qeyd etmək istərdik ki, məhsuldarlığın göstəricisi olan Kvt /saat – la  elektrik enerji sərfiyyatı olan      Kvt /saat – ı qarışdırmaq olmaz.  Çoxları elə düşünür ki, bu eyni göstəricidir amma bu tamamilə yanlış fikirdir.  Əgər kondisionerin sərf etdiyi elektrik enerjisi sərfiyyatı sizin üçün önəmlidirsə kondisioner seçimi etdikdə aşağı enerji sərfiyyatı ilə yüksək soyutma və isitmə məhsuldarlığı olan avadanlıqları seçmək məsləhətdir.  Bunun üçün  təbii ki, yüksək enerji effektivliyinə və faydalı iş əmsalına malik inverter texnologiyalı kondisionerləri seçsəniz istehsalçıdan və modeldən asılı olaraq elektrik enerjisinə 40 %-ə qədər qənaət edə bilərsiniz ki, bu da sizin büdcənizi artıq xərclərdən azad edəcək .  Ona görə də elektrik enerjisi sərfiyyatı və ya  kondisonerin hansı enerji effektivlik sinfinə (A, A+, A++, A+++)  aid olması haqqında satıcının  şifahi məlumatlarını deyil istehsalçının internetdə yerləşdirdiyi rəsmi məlumatları gözdən keçirməniz məsləhətdir.

Kondisioner tipinin seçilməsi :

Əsas məqamlaran biri kondisioner tipinin seçilməsidir.  Kondisioner tipinin seçilməsi dedikdə evinizin, otağınızın və ya obyektinizin  dizaynına, interyerinə texniki cəhətdən funksionallığına uyğun tipin seçilməsidir.

Əgər siz otağınızın və ya obyektinizin tavanını hər hansı fiqurlarla və ya formalarla aşağı salaraq yığdırmaq istəyirsınizsə və  daxili divarlarda və ya döşəmədə heç bir kondisioner qurğusu istəmirsinizsə  onda siz kasset və kanal tipli kondisionerləri seçməlisiniz.  Kanal və kasset tipli kondisionerlər asma tavanın altında yerləşdirilir, nisbətən kiçik gücdə olanları   mənzil və ya evlər üçün  istifadə olunur.  Divar tipli kondisionerlərin gücləri  nisbətən kiçik olduğundan (8. 7 kvt.  – 30 000 BTU) kasset (15. 0 kvt.  – 51 000 BTU) və kanal tipli (28. 0 kvt.  – 100 000 BTU) kondisionerlərin gücləri daha yüksək olduğundan onların    alış veriş mərkəzlərinin, kinoteatrların, restoranların, kitabxanaların və s.  nisbətən böyük sahəli obyektlərin   soyudulub isidilməsində rolu əvəzedilməzdir.  Divar tipli kondisionerlərdə  kondensat suyu mütləq  maili olaraq aparıldığı halda  kasset və kanal tipli kondisionerlər əsasən  drenaj pompası ilə təchiz olunduğundan yaranmış  kondensat suyunun bayıra çıxarılması daha asanlaşır.  Bütün iqlim avadanlıqları quraşdırılarkən  soyuq və ya isti hava axınının pəncərə istiqamətinə yönləndirilməsi məsləhət görülür.

Əgər siz otağınızın tavanını aşağı salmaq istəmirsinizsə və ya buna texniki cəhətdən imkan yoxdursa onda siz divar, döşəmə və sütun tipli kondisionerlər seçə bilərsiniz.

Adətən döşəmə tipli kondisionerlər hündürlüyü nisbətən aşağı olan  və kondisionerin quraşdırılması üçün nəzərdə tutulan divarın hündürlüyü az olan mansard sahələri üçün istifadə olunur ki, bu da belə sahələrin soyudulub isidilməsi problemini asanlıqla həll edir.

Sütun tipli kondisionerlər yüksək məhsuldarlığa (15kvt – 51 000 BTU)  malik olduğundan böyük zalların soyudulub isidilməsində əlverişli yer tutur.  Belə tip kondisionerlərdə hava miqdarın çoxluğuna görə səs səviyyəsi nisbətən yüksək olduğundan    bunları yataq və istirahət  otaqları üçün almaq məsləhət görülmür.

Kondisionerin səs səviyyəsinin seçilməsi:

Müxtəlif istehsalçıların  eyni soyutma və ya isitmə məhsuldarlığına malik kondisionerlərinin

səs səviyyəsi də müxtəlif ola bilər.  Adətən çoxları belə düşünür ki, kondisionerin məhsuldarlığı nə qədər çoxdursa onun səs səviyyəsi də bir o qədər artmalıdır  amma bu həmişə belə deyil.  Qiyməti nisbətən  baha olan modellərdə  yüksək texnologiyalar və maya dəyəri yüksək olan materiallardan istifadə etməklə  aşağı səs səviyyəsinə nail olunur. Məhz bu  və ya başqa göstəricilər malın maya dəyərinin artmasına səbəb olur.

Kondisionerin istehsalçısının və ya Brendinin seçilməsi:

Geniş azad iqdisadi münasibətlər və əlaqələr nəticəsində bu gün Azərbaycan kondisioner bazarına  bir çox ölkələrdən iqlim avadanlıqları və ya kondisioner sistemləri idxal edilir.  Amma çox təəssüf ki, idxal olunan malların hamısı keyfiyyətli deyil və hətta texniki parametrləri (soyutm və isitmə gücləri, səs səviyyələri, hava miqdarı, elektrik enerjisi sərfiyyatı və enerji effektivlik sinfi) standartlara uyğun gəlmir.  İlk növbədə,  seçim edərkən  brendin tanınma dərəcəsinə, məşhurluğuna, qiymətinə və başqa alıcılar tərəfindən verilmiş irad və rəylərə fikir verib aldanmamağınızı məsləhət görürük.  Malın qiymətinin çox ücüz olması da şübhə doğurmalıdır.  Dünyaca  məşhur brendlər öz məhsullarını laboratoriya şəraitində  müxtəlif testlərdən keçirərək keyfiyyətə nəzarət edir və alıcı məmnuniyyətini üstün tutaraq  öz adının və brendinin  məhsullarını   inkişaf etdirir,    daha da təkmilləşdirir, mükəmməlliyinə nail olur.

Kondisioner üçün montaj ustasının seçilməsi:

Bu gün Azərbaycanın əmək bazarında  bütün sahələrdə olduğu kimi iqlim avadanlıqları montajı üzrə  müxtəlif bilik və təcrübəyə  malik olan ustalar və ya briqadalar  çoxdur.  Kondisioner seçimini edib əgər onu tanımadığınız və zəhmət haqqı nisbətən aşağı olan ustanın vasitəsilə quraşdırmaq və ya montaj etdirmək istəyirsinizsə  bunu etməyin.  Əvvəla kondisioner satan şirkətlər  mallara  zəmanət vermək üçün  özlərinin servis ustaları tərəfindən  montaj edilməsini məsləhət görür və gələcəkdə yarana biləcək problemlərin həlli üçün siz telefonu söndürülmüş usta axtarışındansa rəsmi servisə müraciət etsəniz  problemlərdən uzaq ola bilərsiniz.  Çoxları elə düşünür ki, kondisionerin montajı asan və diqqət tələb etməyən bir işdir, bu tamamilə yanlış fikirdir.  Kondisioner montajı çətin, məsuliyyət tələb edən və mürəkkəb işdir. Birincisi montaj  zamanı qiyməti heç də ucuz olmayan  müxtəlif  peşəkar alətlərdən istifadə edilməlidir və yalnız tərübəsi və peşəkarlığı olan usta və şirkətlər bu alətlərə sahibdir. İkincisi isə kondisioner alan zaman bu şirkətin iqlim avadanlıqları sahəsində ixtisaslaşmış olduğu şirkətdən almağınız məsləhət görülür , hansılar ki, yalnız iqlim avadanlıqlarının satışı, quraşdırılması , servisi ilə məşğul olur və ustalara və ya servis işçilərinə vaxtaşırı keçirdiyi təlim – ixtsasartıma kursları sayəsində daha peşəkar səviyyədə müştərilərə xidmət göstərir. Yaxşı usta keyfiyyətsiz kondisioneri peşəkarcasına montaj edərək brendi qaldıra bilər, pis usta isə keyfiyyətli kondisioneri pis montaj edərək brendi hörmətdən sala bilər.

Hörmətli izləyicilər yuxarıda sadalanan məqamlardan başqa kondisioner seçimi etdikdə bir sıra başqa sadalanmayan göstrərici, funksiya və xüsusiyyətlər də var ki, bunlar da kondisioner seçimində öz rolunu oynayır.  Bunlara  hansı  hava filterlərinin  (Nano platinium, Anti oksidant, Anti allergen, Anti bakterial, Aktiv karbon və s. ) , əlavə funksiyaların (Avtorestart , İ feel,  3D İ see sensor, 3 D Airflow, İ save, həftəlik gə ya günlük Timer, Long  və s. ) olması  və  iç blokların hava miqdarının  otağın havasını  1 saat ərzində minimum 5-6 dəfə mübadilə etməsi xüsusiyyətinin  olması  aiddir.

Bütün qeyd olunanları nəzərə alaraq kondisioner seçiminizi düzgün etmənizə ümid edirik.